Μεγαλώνοντας στην Ελλάδα, δεν μπορεί να μην έχεις ακούσει γενικές, θεωρητικές και πάντα ανυποστήρικτες τοποθετήσεις για τον επικοινωνιακό και μόνο ρόλο που παίζει η πολιτική εξουσία σε διεθνές επίπεδο, ότι δηλαδή ακόμα και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ στην ουσία κατευθύνεται από πολύ ισχυρά συμφέροντα, πολλές εκ των οποίων είναι ιδιαίτερα αντισημιτικού περιεχομένου. Παραδόξως, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έδωσε σε αυτά τα σχόλια κάποιο ουσιαστικό περιεχόμενο: αποκάλυψε τα πρόσωπα αυτών στους οποίους αναφέρονταν τα ανωτέρω σχόλια και που ίσως τελικά όντως βρίσκονται σε θέση να επηρεάζουν, είτε άμεσα είτε έμμεσα, την παγκόσμια ισορροπία. Και αν όχι τα πρόσωπα, αποκαλύφθηκαν οι θέσεις και οι μηχανισμοί αυτών. Και αυτό, φυσικά, έγινε γιατί μόνοι τους "αλληλόφαγώθηκαν" στον ρου μιας ατέρμονης μάχης και αναζήτησης ακόμα περισσότερης δύναμης και χρήματος.
Με βάση τα ανωτέρω, το άρθρο που ακολουθεί δίνει την αφορμή για να βάλουμε στις αναμνήσεις μας αυτές ένα πρόσωπο και ίσως να σκεφτούμε, αυτή τη φορά σε ρεαλιστικό επίπεδο, τι συμβαίνει γύρω μας:
"Την περασμένη Πέμπτη, η εταιρεία Dell τιμωρήθηκε από τις Αμερικανικές εποπτικές αρχές με πρόστιμο $100 εκ. Μια βδομάδα πριν, οι ίδιες αρχές (η SEC που εποπτεύει την Αμερικανική χρηματαγορά) ήρθαν σε "συμφωνία" με την τράπεζα Goldman Sachs βάσει της οποίας επιβλήθηκε στην τράπεζα πρόστιμο $550 εκ.
Δύο πρόστιμα, μία θλιβερή απόδειξη ότι είναι πλέον γεγονός: Ζούμε σε περίοδο Απόλυτης, Ελέω Κρατών, Τραπεζοκρατίας.
Ποιο το παράπτωμα της Dell; Είχε κρατήσει μυστικό το γεγονός ότι την περίοδο 2002-2007 θα είχε ζημίες (με αρνητικό αντίκτυπο στην χρηματιστηριακή της αξία) αν δεν εισέπραττε από την Intel (την εταιρεία που κατασκευάζει τους μικροεπεξεργαστές όλων σχεδόν των υπολογιστών που χρησιμοποιούμε) ως κρυφή προμήθεια ώστε η Dell να χρησιμοποιεί αποκλειστικά τους μικροεπεξεργαστές της Intel. Με άλλα λόγια, η Dell τιμωρήθηκε (πολύ σωστά) επειδή απέκρυψε από τους αγοραστές και κατόχους των μετοχών της σημαντικές πληροφορίες (για την μορφή των εσόδων της). Όσο για το πρόστιμο, αντιστοιχεί σε 31 μέρες εσόδων της Dell.
Πάμε τώρα στην Goldman Sachs. Η πρώτη διαφορά από την περίπτωση της Dell είναι ότι διώχθηκε (από την SEC) όχι για παράπτωμα αλλά για κακούργημα. Τι συνέβη; Το 2007 η Goldman είχε ψυλλιαστεί ότι η φούσκα των ακινήτων και των τοξικών παραγώγων που δομήθηκαν πάνω στα στεγαστικά δάνεια των φτωχών (από την ίδια την Goldman, και άλλες αντίστοιχες τράπεζες) θα κατέρρεαν. Αποφάσισε λοιπόν να πουλήσει όσα τέτοια παράγωγα είχε και, πιο σημαντικό, στοιχηματίσει μεγάλα ποσά ότι θα πέσουν οι τιμές αυτών των παραγώγων (μέσω των λεγόμενων CDS). Ως εδώ τίποτα το μεμπτό.
Κάποια στιγμή όμως (σύμφωνα με το κατηγορητήριο της SEC το οποίο η Goldman δεν αρνήθηκε επί της ουσίας) προχώρησε σε ένα καθαρά παράνομο βήμα: Συνεργάστηκε με ένα επενδυτικό σχήμα (το hedge fund Paulson&Co) στην δημιουργία νέων τοξικών ομολόγων (με κωδικό Abacus 2007-AC1 CDO: ομολόγων δομημένων πάνω σε στεγαστικά δάνεια τα οποία τόσο η Paulson&Co όσο και η Goldman γνώριζαν ότι δεν θα αποπληρωθούν ποτέ). Ούτε αυτή η πράξη δημιουργίας τοξικών ομολόγων (όσο και να έρχεται σε αντίθεση με την ηθική μας) ήταν παράνομη.
Εξόφθαλμα παράνομο ήταν το επόμενο βήμα: Το μεγαλο-στέλεχος της Goldman κ. Fabrice Tourre μάζεψε μια σειρά από πελάτες της τράπεζας και τους έπεισε να αγοράσουν αυτά τα ομόλογα που είχε δομήσει η ίδια η Goldman σε συνεργασία με την Paulson&Co λέγοντάς τους μάλιστα ότι και εκείνη (η Paulson&Co) θα επένδυε στα ομόλογα αυτά - όταν στην πραγματικότητα οι δύο κατεργαραίοι έψαχναν για κορόϊδα τα οποία θα αγόραζαν τα παράγωγα εναντίον των οποίων οι ίδιοι στοιχημάτιζαν την ίδια ακριβώς στιγμή.
Οι πελάτες τσίμπησαν. Άμα σου λέει η Goldman τα δομεί με την Paulson&Co, η οποία μάλιστα τα αγοράζει κιόλας, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Αυτό που δεν ήξεραν ήταν ότι η Goldman τα κατασκεύασε για να αποτύχουν γνωρίζοντας ότι όλη η αγορά αυτού του τύπου παραγώγων πήγαινε για φούντο. Όταν όντως έπιασαν πάτο, τα θύματά τους (αυτά που γνωρίζουμε, γιατί υπάρχουν και πολλά άλλα που ντρέπονται να αποκαλυφθεί το κάζο τους) περιλάμβαναν την Γερμανική τράπεζα IKB (ζημία = $150 εκ.) που ως αποτέλεσμα πτώχευσε - και την ACA (ζημία = $900 εκ.) που όταν κι αυτή πτώχευσε είχε ήδη αγοραστεί από την ABN Amro, η οποία είχε ήδη αγοραστεί από την Royal Bank of Scotland, η οποία φυτοζωεί μόνο και μόνο επειδή την κράτησε ζωντανή ο Βρετανός φορολογούμενος (ο οποίος μάλιστα κληρονόμησε χρέος $841 εκ. μόνο και μόνο από αυτή την παγαποντιά της Goldman Sachs). Eίναι ανάξιο λόγου ότι μπροστά στο έγκλημα της Goldman Sachs, το παράπτωμα της Dell είναι ένα τόσο δα μικρό πταισματάκι. Κι όμως. Ενώ η Dell πληρώνει πρόστιμο που ισοδυναμεί με 31 μέρες εσόδων, η Goldman θα βγάλει τα χρήματα του προστίμου της σε... μια εβδομάδα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το αρχείο θα δείξει ότι Dell και Goldman τιμωρήθηκαν για το ίδιο παράπτωμα: της μη ικανοποιητικής παροχής πληροφοριών. Κάτι αντίστοιχο με την εξής σύγκριση:
Σενάριο Α: Η Άννα πουλάει αυτοκίνητο στον Γιώργο χωρίς να του πει ότι μπορεί να είναι τρύπιο το ψυγείο. Μετά από λίγο ο Γιώργος μαθαίνει ότι πρέπει να αλλάξει το ψυγείο του "νέου" του αυτοκινήτου με κόστος €300.
Σενάριο Β: Ο Βασίλης σπάει επίτηδες τα φρένα ενός αυτοκινήτου το οποίο πουλάει στον Δημήτρη ελπίζοντας ότι ο Δημήτρης θα πάθει σοβαρό ατύχημα. Κατόπιν, ο Βασίλης ασφαλίζει την ζωή του Δημήτρη βάζοντας τον εαυτό του ως τον ένα και μοναδικό δικαιούχο αυτής της ασφάλειας ζωής. Ο Δημήτρης σκοτώνεται και ο Βασίλης εισπράττει τα ασφάλιστρα.
Η Δίωξη: Ο εισαγγελέας και στις δύο περιπτώσεις συμφωνεί να μην προχωρήσει η ποινική δίωξη, κρίνει ότι και οι δύο περιπτώσεις αφορούν την μη ικανοποιητική παροχή πληροφοριών από την πλευρά των πωλητών των δύο αυτοκινήτων στους αγοραστές και τιμωρεί τον Βασίλη με πρόστιμο πενταπλάσιο της Άννας. Όμως καθώς ο Βασίλης βγάζει πολλά περισσότερα χρήματα από την Άννα, το πρόστιμο αντιστοιχεί σε μία εβδομάδα εργασίας του ενώ η Άννα χρειάζεται έναν μηνιαίο μισθό για να αποπληρώσει το πρόστιμο.
Γιατί αυτή η εξοργιστικά διαφορετική μεταχείριση; Ο λόγος απλός. Η Goldman Sachs δεν είναι απλώς μία επιχείρηση. Είναι το ίδιο το κράτος. Επί Προεδρίας Bill Clinton, στο τιμόνι της Αμερικανικής οικονομίας ήταν ο Robert Rubin. Πριν δεχθεί τον διορισμό του είχε διατελέσει στέλεχος, μέλος του ΔΣ και αντιπρόεδρος της Goldman Sachs για 26 συναπτά χρόνια. Όταν ξέσπασε η Κρίση του 2008, την θέση του Rubin στην κυβέρνηση Bush κατείχε ο Henry Paulson. Πριν δεχθεί αυτή την θέση, εργαζόταν για 32 χρόνια στην Goldman Sachs, έχοντας μάλιστα διατελέσει Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλός της.
Όταν το χρηματοπιστωτικό σύστημα κατέρρευσε το 2008, ο Paulson ηγήθηκε της τεράστιας τονωτικής ένεσης δημόσιου χρήματος στις τράπεζες. Διόρισε τον κ. Ed Liddy, έναν έως πρότινος διευθυντή της Goldman, στην θέση του διασώστη της ασφαλιστικής εταιρείας AIG. Μία από τις πρώτες κινήσεις του Liddy ήταν να δώσει $13 δις στην... Goldman. Την ίδια εποχή, το 2008, διευθυντής του Προεδρικού γραφείου του κ. Bush ήταν ένας κ. Mark Patterson. Ο τότε Πρόεδρος του έδωσε συντονιστικό ρόλο στην προσπάθεια διάσωσης των τραπεζών. Μαντέψτε που δούλευε πριν πάει στον Λευκό Οίκο. Σωστά μαντέψατε: Στην Goldman Sachs.
Δεν ήταν δα και δύσκολο να το μαντέψετε. Όποια πέτρα και να σηκώσεις κάποιον κύριο της Goldman θα βρεις. Π.χ. ο σημερινός chief of staff του Αμερικανικού υπουργείου οικονομικών πριν 18 μήνες εργαζόταν ως lobbyist (προπαγανδιστής στους διαδρόμους του Κογκρέσου) της Goldman.
Επιστρέφοντας στο 2008, στις ζοφερές μέρες της κατάρρευσης των τραπεζών της Wall Street, Πρόεδρος της Merrill Lynch ήταν ο κ. John Thain. Την ημέρα που ανακοινώθηκε ότι η τράπεζα ουσιαστικά πτώχευσε, ο εν λόγω κύριος παρήγγειλε ένα χαλί για το γραφείο του αξίας $87.000. Μερικές μέρες αργότερα, ο υπουργός των οικονομικών, ο Henry Paulson (έως πρότινος της Goldman) έδωσε στην Merrill Lynch πακτωλό χρημάτων για να μην κλείσει. (Αργότερα αρνήθηκε αντίστοιχη βοήθεια στην Lehman Brothers. Είναι καταγεγραμμένες αντιπάθεια του Paulson για τον Πρόεδρο της Lehman από τότε που ήταν Πρόεδρος της Goldman.) Σε συνέντευξη τύπου αρνήθηκε ότι αυτή η κίνηση σχετιζόταν με το γεγονός ότι πριν από λίγα χρόνια ο κ. Thain ήταν συνάδελφός του... στην Goldman.
Προηγουμένως, πριν μεταπηδήσει στην Merill Lynch ο κ. Thain, ο υπουργός Paulson είχε απολύσει τον Πρόεδρο του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης τον οποίο αντικατέστησε με τον κ. Thain. Αφού ο κ. Thain προσxώρησε με δεκαπλάσιο μισθό στην Merrill Lynch, την θέση του Προέδρου του Χρηματιστηρίου πήρε ένας κ. Duncan Niederauer: ο τέως βοηθός του Thain στην Goldman!
Τις μέρες της Κρίσης, ο κόσμος, ο τύπος, οι γερουσιαστές άφριζαν από τον θυμό τους εναντίον των τραπεζιτών και απαιτούσαν από τον υπουργό Paulson να τους βάλει χέρι. Την ίδια στιγμή που ο Paulson έδινε δισεκατομμύρια στην τράπεζα Wachovia (για να μην πτωχεύσει κι αυτή), ο Πρόεδρος της Wachovia, ο κ. Robert Steel, έδινε στον εαυτό του και στους συνεργάτες του $225 εκ ως... bonus. Το γεγονός ότι και ο κ. Steel είχε διατελέσει υψηλό στέλεχος της Goldman θεωρήθηκε... φυσιολογική εξήγηση του ότι το υπουργείο δεν προέβαλε ένσταση σε αυτό το σκάνδαλο.
Ο κατάλογος είναι ατελείωτος. Οι Διοικητές των Κεντρικών Τραπεζών του Καναδά και της Ιταλίας, ο πρόεδρος της Διεθνούς Τράπεζας, o έως πρότινος αρχηγός της Αυστραλιανής αντιπολίτευσης, όλοι τους είναι τέως διευθυντικά στελέχη της Goldman Sachs. Το ίδιο ισχύει για τον σημερινό Πρόεδρο του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης και των δύο τελευταίων Προέδρων της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας της Νέας Υόρκης που είναι υπεύθυνοι για να ελέγχουν... την Goldman Sachs.
Το ποτάμι αυτό δεν είναι μονής κατεύθυνσης. Η ροή στελεχών δεν πηγαίνει μόνο από την Goldman προς κρατικές θέσεις. Πηγαίνει και ανάποδα, κι αυτό είναι περισσότερο ανησυχητικό: Όλα τα στελέχη της κυβέρνησης (των οποίων οι μισθοί ως δημόσιοι λειτουργοί είναι χαμηλότατοι) προσβλέπουν ότι, κάποια, μέρα μπορεί να τους προσφέρει μια θέση στον ήλιο η Goldman Sachs. Τότε, επί τέλους, θα μπορέσουν να ζήσουν με τρόπο ανάλογο εκείνων που σήμερα ελέγχουν αλλά με τους οποίους δεν μπορούν καν να δειπνήσουν στα ίδια εστιατόρια. Χρειάζεται ηρωισμός για έναν τέτοιο κρατικό λειτουργό να κάνει σωστά την ελεγκτική του δουλειά όταν γνωρίζει ότι, αν την κάνει σωστά, ουσιαστικά θα έχει διαγράψει την προοπτική μιας καλής "σύνταξης". Ήρωες τέτοιοι υπάρχουν στο Αμερικανικό δημόσιο. Δεν αρκούν δυστυχώς.
------
Τα παραπάνω τα κατέγραψα για έναν απλό λόγο: Για να εξηγήσω την απογοήτευση που ένιωσα διαβάζοντας την συμφωνία κυβέρνησης (SEC) και Goldman. Η κυβέρνηση Obama ξεκίνησε πριν μήνες την δίωξη της Goldman επειδή θύμωσε με την αχαριστία της τράπεζας (που αντί να πει ευχαριστώ για το δημόσιο παραδάκι που της έδωσε ο Obama, άρχισε να χρηματοδοτεί του Ρεπουμπλικανούς εναντίον του) αλλά, βασικά, επειδή ήθελε να δημιουργήσει ένα κλίμα αντι-τραπεζικό ώστε να περάσει πιο εύκολα από το Κογκρέσο το νομοσχέδιο για τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος. Μόλις το πέρασε, ανακοίνωσε και την συμφωνία με την Goldman, μια συμφωνία που ουσιαστικά αθωώνει την τράπεζα. (Σε επόμενο άρθρο θα αναφερθώ αναλυτικά στο νομοσχέδιο αυτό).
Προσωπικά δεν με ενδιαφέρει η τιμωρία αυτή καθ' εαυτή. Με ενδιαφέρει όμως εκείνο το οποίο συμβολίζει. Η Κρίση του 2008-2010 έδωσε στην κυβέρνηση Obama μια μοναδική ευκαιρία να εμφυσήσει νέα ζωή στην ιδέα της δημοκρατίας - στην ιδέα ότι όλοι τελικά ελέγχονται από τον λαό. Η παραπάνω αφήγησή μου περιγράφει μια κοινωνία όπου ο μόνος που δεν ελέγχει είναι ο κόσμος. Μια κοινωνία όπου μεγάλες χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αντλούν άπειρη εξουσία επί της κοινωνίας.
Κάποτε η φιλελεύθερη δεξιά υποστήριζε τον καπιταλισμό ως το σύστημα όπου η πρόοδος εξασφαλίζεται μέσα από την αποτυχία - που η επιχειρηματικότητα κινητοποιείται από τον κίνδυνο πτώχευσης. Θεωρούσαν κεντρικής σημασίας τον κίνδυνο που τρομοκρατεί τους επιχειρηματίες και τους αναγκάζει να εξυπηρετούν το κοινωνικό συμφέρον. Σήμερα, ποιος μπορεί να ισχυριστεί κάτι ανάλογο; Κανείς!
Οι μεγάλες τράπεζες εξασφαλίζουν την επιτυχία και την εξουσία αποτυγχάνοντας. Ο Πρόεδρος Obama είχε μια ευκαιρία να διαρρήξει αυτό το σιδηρούν παραπέτασμα ώστε να παρεισφρήσει λίγο φως ελπίδας και δημοκρατίας. Δεν το έκανε. Δεύτερη ευκαιρία δεν θα έχει. Η Απόλυτη Τραπεζοκρατία είναι πλέον εδώ. Στην Αμερική συμβολίζεται από την Goldman Sachs. Στην Ευρώπη συμβολίζεται από την τρόικα. Οι μοναδικές ακτίνες φωτός που επιμένουν να φέγγουν μέσα στην καταχνιά έρχονται πλέον από τον έως πρότινος Τρίτο Κόσμο".
Το ανωτέρω άρθρο είναι του Γιάννη Βαρουφάκη σε επαναδημοσίευση από το PROTAGON
Η εικόνα πιθανώς να προστατεύτει από copyright (πηγή: εδώ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου